Deze tijd vereist moedig leiderschap, én creativiteit
Ieder jaar rond deze tijd verschijnt de Edelman Trust barometer. Een wereldwijde thermometer van PR-bureau Edelman over hoe het is gesteld met het vertrouwen in overheden, media, bedrijven en NGO’s. Meest interessante observatie uit het onderzoek is een matrix uitgezet over de assen ethiek en competentie. En wat blijkt: van alle organisatie en instituten in de wereld scoren alleen bedrijven een ruime voldoende in het kwadrant ethisch en competent. NGO’s scoren beter op ethiek, maar nauwelijks op competentie. Media en - vooral - overheden worden door de 32.000 respondenten in 28 landen als onethisch en incompetent weggezet.
Respondenten vertrouwen bedrijven het meest als het gaat om de introductie van innovaties in energietransitie, gezondheidszorg en voeding.
Dat legt een enorme verantwoordelijkheid bij bedrijven wereldwijd. Wij kijken vooral naar bedrijven om ons mee te nemen in een betere toekomst. Vanaf dit jaar zijn beursgenoteerde bedrijven verplicht om te rapporteren over hun ESG-doelen in de CSRD-rapportage. Om dat goed (lees: ethisch en competent) te doen pleit ik hier voor moedig leiderschap en creativiteit.
Moedig leiderschap, want we leven in een ingewikkelde wereld. Creativiteit, want de introductie van AI belooft ons oneindige mogelijkheden, maar is vooralsnog een slimme katalysator van het bekende.
Tijd van kruispunten
Maar hoe tonen we moedig leiderschap in deze onrustige tijden? Onlangs verscheen het Trendrapport 2024 van PIM (platform innovatieve marketing). Deze jaarlijkse inkijk in trends en consumentenopinie voorspelt voor 2024 de ‘clash van het zijn’. In deze tijd van geopolitieke, economische en ecologische onrust staan we op een kruispunt, van middelmatigheid en extreme verwondering, een clash van mij kennen en mij gebruiken, en van feminisering van de maatschappij tegenover masculiniteit. Daar voeg ik dan graag de clash van geloof in een duurzame nieuwe wereld en vertrouwen in oude systemen en gewoonten aan toe. Die clash is van alle tijden, maar lijkt zeker in de agrifood-sector nu meer dan ooit te gelden.
Met name de clash tussen mij kennen en mij gebruiken en de clash van duurzaamheid en oude systemen verdienen het om eens nader te bekijken. Als bedrijven en ook overheden in staat zijn hier een duidelijke positie te bepalen, toont dat leiderschap. De manier waarop zegt dan iets over de creativiteit.
De clash van ‘mij kennen’ en mij ‘gebruiken’
Al jaren wordt de correlatie onderzocht tussen klantervaring en omzetgroei. Bedrijven kijken naar de invloed van purpose op het koopgedrag. Ondersteunen de sociale en duurzame doelen het koopgedrag en een langdurige relatie tussen bedrijf en stakeholder? Daar lijkt het wel op, zeker als je daar in een eerlijk verhaal bij vertelt. Tony’s Chocolonely, bijvoorbeeld, richt zich op een socialere wereld, en vertelt dat 100% slaafvrije chocolade nog niet realiseerbaar is. Een moedig standpunt, dat ze verankerd hebben in een juridisch mechanisme: Mission Guardians hebben juridisch geborgde verantwoordelijkheid om op te treden als aandeelhoudersrevenu boven verantwoordelijkheid dreigt te gaan. Tony’s kent zijn doelgroep, je kunt Serious Friend worden als je dezelfde sociale waarden nastreeft. In ieder geval weet ik als consument dat ik een bijdrage lever aan een socialere wereld als ik een reep Tony’s koop.
Er zijn talloze bedrijven en organisaties die zeggen te streven naar een duurzamere wereld, maar dit vergeten te borgen in hun missie. ‘Mij kennen’ slaat om in een gevoel van ‘mij gebruiken’ als inflatie en kostenstijging bedrijven noopt tot waardevermindering (bijvoorbeeld: kleinere verpakking voor zelfde prijs). Consumenten krijgen daar snel een vervelend gevoel bij, zeker als dit stilzwijgend gebeurt. Niet voor niets was in 2023 ‘graaiflatie’ het woord van het jaar. Sentiment loopt niet altijd gelijk met de werkelijkheid en menig jaarverslag toont aan dat A-merken de afgelopen jaren behoorlijk hebben ingeteerd op vermogen. Toch staat tegenover het belang van intens begrip van klanten het gevoel dat consumenten steeds meer worden gebruikt. Om stijgende inflatie en kosten te drukken worden verpakkingen kleiner en ingrediënten vervangen voor goedkopere alternatieven.
Emotionele algoritmes bestaan (nog) niet
AI kan bedrijven helpen om koopintentie te doorgronden en contact te maken. Maar hoe slim OpenAI en ChatGPT ook worden in het toevoegen van een menselijke toon aan een gesprek, ze leggen het nog steeds af tegen empathische mensen met een hoog EQ. Vooral als het gaat om het beantwoorden en oplossen van de problemen, vragen en frustraties die nog te complex zijn voor de slimme systemen van vandaag. Emotionele Intelligentie staat in contrast met algoritmen die geen inlevingsvermogen hebben. Wil je als bedrijf moedig leiderschap tonen dan kun je op zoek gaan naar je ‘vergevingselasticiteit’. Zo staat in het PIM rapport te lezen. Relaties zijn vaak bereid negatieve ervaringen over het hoofd te zien als je verantwoordelijkheid toont en eerlijk bent in je doelstellingen.
Nieuwe en oude systemen
Ten tweede is er de clash van de brave new world en dat van oude systemen. En daar zitten we middenin. Er vindt wereldwijd een cultuursplitsing plaats als gevolg van polarisatie en tegenstellingen, oude en nieuwe systemen. Groeiend positivisme aan de ene kant en angsten aan de andere kant. Volgens filosoof Bart Brandsma, die het wij/zij denken wetenschappelijk benadert, stort een samenleving in als de polarisatie zo vergevorderd is dat het stille midden - dat de boel een beetje in stand houdt - er niet meer is.
Beweging en tegenbeweging
Ik schaar mezelf in het positieve kamp, dus denk dat het zo’n vaart niet loopt, maar de publieke opinie rond boerenprotesten en klimaatacties van Extinction Rebellion is de afgelopen drie jaar veel minder genuanceerd geworden. En de voor het sociaaldemocratische deel van onze samenleving schokkende overwinning van de PVV een paar maanden geleden is wel een bewijs dat een genuanceerd midden steeds kleiner wordt.
Mensen die dromen van een duurzame schone nieuwe wereld zoeker steeds vaker de confrontatie. Ze eisen die duurzamere wereld van bedrijven en overheden. Doen ze het niet uit eigen beweging, dan roepen NGO’s of burgerinitiatieven hen wel tot verantwoording via een gang naar de rechter. Steeds vaker wordt de verantwoordelijkheid in de raadzaal uitgevochten. Maar zo langzamerhand begint hier een tegenbeweging te ontstaan.
Nieuw evenwicht
Olieberijf Exxon, één van de kampioenen van het oude systeem, spande begin deze maand een rechtszaak aan tegen twee activistische aandeelhouders van Follow This en in de VS dreigen staten vermogensbeheerders als Black Rock aan te klagen omdat ze te veel werk maken van ESG-doelen. Het FD vermeldde onlangs dat op Wall Street het belegd vermogen in fondsen die investeren volgens ESG-criteria teruglopen. Het doet denken aan het transitiemodel van Drift, of de transformatiestrategie van Lucas Simons, waar uit beweging en tegenbeweging en nieuw evenwicht ontstaat. Daar gaat altijd een strijd aan vooraf. Het is interessant om te zien waar het nieuwe evenwicht wordt gevonden.
Moedig perspectief
Je hoeft geen visionair te zijn om te stellen dat er een nieuw perspectief nodig is. En dat perspectief komt voort uit de opvatting dat we de moed moeten hebben om anders naar de toekomst te kijken. Moedig leiderschap zit hem dan in eerlijk zijn in wat je aanbiedt. Zo ga je een echte band aan. En dat vereist moed en creativiteit. Ook als je zelf niet weet wat de volgende stap is.
Samen sparren over dat moedig leiderschap?
Deel dit artikel
Meld je aan voor onze I-mailing
In onze I-mailing houden we je periodiek op de hoogte van de laatste ontwikkelingen bij Imagro. Nieuwe projecten, inspirerende blogs, openstaande vacatures én andere leuke weetjes. Vul je gegevens in wanneer je de I-mailing wil ontvangen.
