Waterschap de Dommel

Samenwerken voor meer biodiversiteit

De biodiversiteit staat internationaal en nationaal onder druk. In Midden-Brabant zien we al veel mooie initiatieven om het tij te keren. Maar we zien ook dat dit voor de biodiversiteit niet voldoende is. Er is meer samenwerking of in ieder geval afstemming nodig tussen partijen. Daarom sloegen meer dan twintig partijen de handen ineen geslagen. Samen hebben ze bepaald wat er op de korte en langere termijn moet gebeuren om de biodiversiteit in Midden-Brabant te versterken. Imagro ontwikkelde en ondersteunde dit proces, dat leidde tot een gedragen ambitiedocument.

Het traject startte in maart, met een bijeenkomst bij Waterschap De Dommel in Boxtel. Het waterschap nodigde hiervoor mensen uit die binnen hun organisatie of werkveld betrokken zijn bij versterking van biodiversiteit in Midden-Brabant. De opkomst was meteen al verrassend hoog.

Green room

Het doel van de eerste bijeenkomst was om, via een zogenaamd green room-proces, te inventariseren welke gedachtes partijen hebben bij een herstelde biodiversiteit in Midden-Brabant in 2050, hun eigen bijdrage hieraan en de gewenste samenwerking tussen partijen de komende jaren. Een tekenaar vertaalde de output naar beelden:

Green room-aanpak

Water in de stad houden

Groen in de stad

Conclusies

Tijdens deze en volgende bijeenkomsten brachten partijen herhaaldelijk een aantal zaken naar voren die belangrijke achtergronden vormen voor de uiteindelijk vastgestelde prioriteiten en acties:

Biodiversiteit is cruciaal voor Midden-Brabant. Want biodiversiteit heeft een bufferende werking als ‘t gaat om de negatieve gevolgen van veranderingen in het milieu en het klimaat zoals wateroverlast, droogte en hitte. Daarnaast is biodiversiteit van belang voor het goed functioneren van de landbouw, toerisme, recreatie, volksgezondheid en aantrekkelijkheid van het gebied voor bedrijven en werknemers;
De meeste meters kunnen gemaakt kunnen door de transitie naar een natuurinclusieve landbouw;
De energie en actiebereidheid van partijen is hoog: “Er is geen tijd te verliezen. Het is vijf voor twaalf!” In plaats van visieontwikkeling mb.t. definities en doelen, is de wens groot om praktisch aan de slag te gaan;
Vooral meer uitwisseling en afstemming tussen mensen, maatregelen en middelen, gebiedsgericht en integraal, is volgens partijen cruciaal voor versterking van de biodiversiteit; fysieke verbindingen tussen initiatieven zijn cruciaal, want 1+1=3;
Partners benoemen verder de behoefte aan regie, want “als het van iedereen is, dan is het van niemand.” Regie zorgt ervoor dat energie wordt vastgehouden en gekanaliseerd;
Partijen beschouwen meer kennis en bewustwording bij ‘boeren, burgers en buitenlui’, als belangrijke randvoorwaarden. Voor meer kennis en bewustwording bij boeren zijn nieuwe verdienmodellen nodig. Voor burgers geldt dat we ze concrete handelingsperspectieven moeten geven;
Tenslotte vragen droogte en verdroging veel aandacht als randvoorwaarden voor versterking van biodiversiteit. Want zonder water is er helemaal geen biodiversiteit.

Ruggenspraak

Na deze bijeenkomst hielden de deelnemers ruggenspraak in de eigen organisatie m.b.t. de prioriteiten en acties voor versterking van biodiversiteit in Midden-Brabant. Daarnaast bogen ze zich over de vraag wie nog meer in dit proces betrokken zou moeten worden.

Prioriteiten

Alle partijen presenteerden de resultaten van hun ruggenspraak aan elkaar. Doel van deze bijeenkomst was om de prioriteiten voor herstel van biodiversiteit in Midden-Brabant vast te stellen en deze vervolgens in subgroepen uit te werken. Partijen gaven er de voorkeur aan om hiervoor Midden-Brabant in vier gebieden te verdelen: Zuidwest, Noordwest, Noordoost en Zuidoost.

Ambitiedocument

Imagro inventariseerde, in subgroepen, per gebied de huidige initiatieven ter versterking van biodiversiteit. Niet om een compleet overzicht te krijgen, maar om zicht te krijgen op de wijze waarop partijen elkaar kunnen versterken. Bovendien is opgehaald welke versterking van biodiversiteit urgent is en tegen welke knelpunten men aanloopt.

Tijdens de daaropvolgende bijeenkomst, is de output van de subgroepen gepresenteerd. Daarnaast was het doel van deze bijeenkomst om te discussiëren over de prioriteiten voor versterking van biodiversiteit in Midden-Brabant op basis van het traject tot nu toe. En om deze te vertalen naar concrete acties en eigenaren van de acties. Tijdens de laatste bijeenkomst werd de inhoud van het ambitiedocument vastgesteld. En dat werd gevierd met een ‘duimen omhoog’-moment!

Ondertekenaars

De ondertekenaars van het ambitiedocument ‘Biodiversiteit in Midden-Brabant. De prioriteiten voor 2030 zijn: provincie Noord-Brabant, gemeente Tilburg, gemeente Eindhoven, Brabants Landschap, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Bosgroep Zuid Nederland, IVN, Brabantse Milieufederatie, ZLTO, Collectief Midden Brabant, ANV Kempenland, ANV duinboeren, PLV Hei, Heg en Hoogeind, Natuurweidevogelvereniging Reusel-De Mierden, Biodiversiteits team Eersel, Brabant Water, Heijmans, Woonstichting ‘thuis, Helicon Boxtel, Brabants Particulier Grondbezit, Vereniging Velt, Agroforestry Netwerk Brabant en Waterschap De Dommel.

Hoe nu verder?

Het ambitiedocument beschrijft wat er op de korte en langere termijn concreet moet gebeuren om de biodiversiteit in Midden-Brabant te versterken. Hiermee hebben partijen een basis in handen voor een uitvoeringsprogramma voor de komende 2 tot 10 jaar. Alle partijen gaan nu met dit document aan de slag om bij collega’s en bestuurders commitment te krijgen voor deze gezamenlijke ambitie. Naast dit ambitiedocument is er een actiematrix; een levend Exceldocument waarin partijen aangeven welke concrete acties zij tussen nu en 2030 (willen) oppakken. En met wie. Want om daadwerkelijk het verschil te maken, is vooral meer synergie tussen (de aanpak van) partijen nodig. Daar zijn alle partijen het met elkaar over eens. En men wíl ook met elkaar in verbinding blijven!

Netwerk benutten

Een aantal partijen gaat samen nadenken hoe we het netwerk dat dankzij dit traject is ontstaan, gaan benutten om de aandacht op de ambities te houden. Er zullen vanaf nu in ieder geval themabijeenkomsten georganiseerd gaan worden. Voor de opgaven die een langere adem vergen zijn opties om aan te sluiten bij het Van Gogh Nationaal Park of de gebiedsgerichte aanpak van het buitengebied waar de provincie Noord-Brabant op dit moment mee bezig is.

Klant aan het woord

José Vos, senior beleidsadviseur watersystemen: “Terugkijkend op hun begeleiding van dit traject, is Imagro wat mij betreft met vlag en wimpel geslaagd. Want hun ondersteuning was deskundig, flexibel, positief en op basis van intrinsieke betrokkenheid bij biodiversiteit. Mede dankzij hun oog voor het proces, strategisch handelen, schrijfkwaliteiten en doorzettingsvermogen zijn we tot een ambitiedocument gekomen dat is omarmd door de deelnemende organisaties en ons algemeen bestuur. Maar misschien nog wel belangrijker; er is een club van organisaties ontstaan waar energie en concrete acties uit voortkomen. Imagro hield daarbij rekening met gevoeligheden, maar was ook, als dat nodig was, de luis in de pels of de stok achter de deur. Het faciliteren van grote onlinebijeenkomsten is bij Imagro in heel goede handen doordat zij de juiste toon kiezen, alles goed in de gaten houden en iedereen op een prettige manier betrekken. Ik kan Imagro van harte aanbevelen als partner in trajecten waarbij samenwerking tussen partijen tot stand moet komen en tot vruchtbare resultaten moet leiden, al dan niet in een politieke omgeving.”